Cyberpunk’ın İçerisindeki Folklor Ezgileri: Ghost in the Shell (1995)
Cyberpunk’ın İçerisindeki Folklor Ezgileri: Ghost in the Shell (1995)
Şüphesiz ki cyberpunk, bilim kurgu alt türleri içerisinde sinemada en çok kullanılmış tür. Özellikle Ridley Scott’ın yönettiği “Blade Runner”* filminin etkisi burada büyüktür. Şunu da belirtmek gerekir ki: Cyberpunk’ın asıl meskeni edebiyattır. Bin dokuz yüz elli yedi yılında Alfred Bester’ın yazdığı “The Stars My Destination”** romanında görülmeye başlanmış, bin dokuz yüz altmış sekiz yılında Philip K. Dick tarafından yazılmış olan ve Blade Runner filminin esas alındığı “Do Androids Dream of Electric Sheep?”*** isimli roman ile birlikte bilinirliği artmaya başlamış ve bin dokuz yüz seksen dört yılında, William Gibson tarafından yazılmış olan “Neuromancer” romanı ile birlikte de popülerlik kazanmıştır. J.R.R. Tolkien, fantastik edebiyatın bilinirliğini nasıl sağladıysa, Gibson’ın Neuromancer kitabı da aynısını cyberpunk için yapmıştır. Peki, cyberpunk nedir?
Cyberpunk: Özel şirketlerin ülkelerden daha büyük ve güçlü olduğu, kapitalizmin köklerini bütün dünyaya saldığı, en varoş mahallede yaşayan insanların bile sibernetik uzuvlara sahip olduğu, transhümanizmin doruklarının yaşandığı, karanlık ve kasvetli bir evren tasavvurudur.
Bu yazıda bahsedeceğimiz film olan “Ghost in the Shell”**** de cyberpunk türünün en önemli üyelerinden biri. Anlattığı hikâye ve felsefi alt yapısı sebebiyle de pek çok esere iham olmuş bir film. Bu eserlerin başında da “The Matrix” filmi gelmektedir. Tabi biz, Ghost in the Shell’i müzikleri bakımından ele alacağız bu yazıda.
Peki, “cyberpunk” deyince aklımıza nasıl müzikler gelir? Benim aklıma, iki bin yılında çıkmış olan ve video oyunu tarihine adını altın harflerle yazdırmış Deus Ex’in müzikleri geliyor. Evet, normalde film müziklerinden bahsetmem gerek fakat bu oyunun müzikleri “Ben cyberpunk evrenine aitim” diye bağırıyor resmen. İçerisinde barındırdığı; Klasik, Jazz ve Tekno müzikler ile gerçekten de cyberpunkın ruhunu taşıyor. Özellikle tekno müzik. Bir cyberpunk eserinde gerçekten de o elektronikliği ve fütüristliği duymayı umuyorum ben. Deus Ex’in de ana tema müziği ve “UNATCO” bestesi bunun en iyi örneklerinden. Ghost in the Shell’e geldiğimizde ise durumlar biraz daha değişik.
Ghost in the Shell’in müzikleri Kenji Kawai tarafından besteleniyor. Kendisi de zaten, bu film için bestelediği müzikler ile ününe kavuşuyor. Müzikleri deyip duruyorum ama aslında tek bir müzik ile anılıyor bu eser. Filmin açılışında, ortasında ve sonunda olmak üzere üç büyük kısmında kullanılan, “Making of Cyborg” isimli beste ile. Aslen Bulgar folklor müziğinden esinlenerek oluşturulmuş bir beste. Hatta Bulgar bir folklor korosu tarafından söylenmesi isteniyor bestenin fakat bulunamıyor. O yüzden Kenji Kawai’de Antik Japonca olarak eserini besteliyor ve Japon bir folklor korosu tarafından da kayıt altına alınıyor. Fakat müziğin yapısı yine Bulgar folklor müzikleri ile aynı bırakılıyor. Tabi içine biraz Japon ezgileri de yediriliyor ve ortaya böyle bir eser çıkıyor. Farkındaysanız bir cyberpunk eseri, Bulgar folkloru ve Japon folkloru gibi isimler ile bir arada anılıyor. Ghost in the Shell’in biricikliği de buradan geliyor zaten. Beste gerçekten de büyüleyici. Müziğin içerisinde duyduğumuz çalgılar davul ve zil sadece. Özellikle geleneksel Japon davulları ön planda. Fakat en vurucu kısım koro kesinlikle. Antik Japoncada, tiz ve kendilerine has bir üslupla müziğe eşlik eden koro gerçekten de harika. Bir de bu müziğin filmin içerinde, görselleri ile kullanımı da muazzam. Filmin yönetmeni Mamoru Oshii gerçekten de müziği nasıl kullanacağını biliyor. Zaten kendisi, Kenji Kawai’den içerisinde davulların ön planda olduğu bir müzik istiyor ilk olarak ve bu şekilde başlanıyor müziği bestelemeye Kawai. Filmin anlattığı konu ile de uyuşuyor müzik. Özellikle şarkının sözlerinin içerisinde geçen “Chimera Kuşu” tabiri. Gerçekten var olan bu kuşun özelliği iki farklı cinsiyeti tek bir bedende taşımasıdır. Zaten film de: Bilinç kazanmış ve kendisini birey olarak tanımlayan bir yapay zekânın, ana karakterimiz Motoko ile birleşip, yeni bir varlık olarak yeniden doğması ile sonuçlanır. Buradan da anlaşılacağı gibi “Making of Cyborg” bestesi tematik olarak da film ile bir bütün olur. Tıpkı iyi bir filmde olması gerektiği gibi.
Örnekler
Deus Ex UNATCO Bestesi: https://youtu.be/nBPK_oXeJgA
Deus Ex Ana Tema Müziği: https://youtu.be/Rm9PJNF3sE0
Making of Cyborg: https://youtu.be/iTPNaUsjksM
Making of Cyborg - Canlı: https://youtu.be/WjOuEruzoh0
Making of Cyborg'un Filmin İçerisindeki Kullanımı: https://youtu.be/m5pbmt9VSTM
Ghost in the Shell - Jenerik: https://youtu.be/-u77XdL8_B4
Making of Cyborg'un Sözleri - İngilizce Çevirisi İle Birlikte: https://ghostintheshell.fandom.com/wiki/M01_Chant_I_-_Making_of_Cyborg
Kaynakça
Ferrero, Anne/Archipel. “toco toco ep.32 Kenji Kawai, Composer”. Youtube. Yayın Tarihi 1 Mayıs 2016. https://youtu.be/puIsASh5P2U
Yorumlar
Yorum Gönder